10 نکته کلیدی برای شستشوی فرش دستبافت در منزل + مراحل شستشو

فرش دستباف یکی از ارزشمندترین هنرهای سنتی ایران است که به دلیل کیفیت بالا، طرح‌های اصیل و نقش‌های زیبا شهرت جهانی دارد. این فرش‌ها از الیاف طبیعی مانند پشم، ابریشم و پنبه بافته می‌شوند و به‌خاطر فرآیند بافت دستی هر کدام یکتاست. فرش‌های دستباف به دلیل استحکام و زیبایی بی‌نظیرشان ماندگاری بالایی دارند و اغلب به عنوان آثار هنری و میراث فرهنگی مورد توجه قرار می‌گیرند. شستشوی فرش دستباف در خانه باید با دقت و احتیاط انجام شود تا به بافت و رنگ‌های آن آسیبی نرسد. این فرش‌ها به دلیل ظرافت و کیفیت بالای خود، به روش‌های خاصی برای شستشو نیاز دارند.

نکات کلیدی برای شستشوی فرش دستباف

• گردگیری قبل از شستشو: ابتدا فرش را با جاروبرقی یا تکاندن، از گرد و غبار و خاک تمیز کنید تا هنگام شستشو خاک به الیاف نفوذ نکند.
• استفاده از آب ولرم: برای شستشو از آب ولرم استفاده کنید. آب خیلی گرم ممکن است باعث تغییر رنگ یا جمع شدن الیاف فرش شود.
• انتخاب شوینده مناسب: برای شستشوی فرش دستباف از شوینده‌های ملایم و مخصوص فرش استفاده کنید. شوینده‌های قوی و مواد شیمیایی مانند وایتکس ممکن است به رنگ‌ها و بافت فرش آسیب بزنند.
•  تست رنگ‌دهی فرش: قبل از شستشو، گوشه‌ای از فرش را با آب و شوینده ملایم تست کنید تا مطمئن شوید رنگ فرش از بین نمی‌رود. این کار به شما کمک می‌کند از آسیب به رنگ‌های فرش جلوگیری کنید
• عدم استفاده از برس‌های سخت: برای شستشوی فرش دستباف از برس نرم یا اسفنج استفاده کنید. برس‌های سخت می‌توانند به الیاف فرش آسیب زده و باعث پارگی یا سایش شوند.
• استفاده از آب سرد یا ولرم: آب داغ می‌تواند به الیاف و رنگ فرش دستباف آسیب بزند. همیشه برای شستشو از آب سرد یا ولرم استفاده کنید تا از تغییر رنگ و آسیب به بافت فرش جلوگیری شود.
• پاک کردن لکه‌ها به‌صورت موضعی: برای از بین بردن لکه‌ها از مواد طبیعی مانند سرکه و آب یا جوش شیرین استفاده کنید. لکه‌ها را با پارچه تمیز و حرکات دایره‌ای پاک کنید و به آن نقطه فشار زیاد وارد نکنید تا به بافت فرش آسیب نرسد.
• آبکشی کامل: بعد از شستشو، فرش را کاملاً آبکشی کنید تا هیچ اثری از شوینده باقی نماند. باقی ماندن مواد شوینده در فرش می‌تواند به مرور زمان به آن آسیب برساند.
• خشک‌کردن در سایه: فرش را در یک محیط با جریان هوای مناسب و به‌دور از نور مستقیم خورشید خشک کنید. نور خورشید می‌تواند باعث تغییر رنگ یا از بین رفتن درخشش طبیعی فرش شود.
•  آویزان نکردن فرش مرطوب: فرش را زمانی که هنوز خیس است، آویزان نکنید. این کار می‌تواند باعث کشیدگی و تغییر شکل فرش شود. بهتر است فرش را روی سطح صاف پهن کنید تا به‌طور یکنواخت خشک شود.
•  مراقبت از فرش بعد از شستشو: پس از شستشوی فرش و خشک شدن کامل آن، از گذاشتن وسایل سنگین روی آن خودداری کنید تا از ایجاد چین و چروک در الیاف جلوگیری شود. همچنین می‌توانید با جاروبرقی به‌طور منظم گرد و غبار را از فرش تمیز کنید.

مراحل شستشوی فرش دستباف در خانه

شستشوی فرش دستباف در خانه نیاز به دقت و مراحل مشخصی دارد تا از آسیب به بافت و رنگ‌های آن جلوگیری شود.

1. آماده‌سازی فرش

• گردگیری: ابتدا فرش را از هرگونه گرد و غبار و خاک پاک کنید. می‌توانید با جاروبرقی یا تکاندن فرش این کار را انجام دهید. گردگیری قبل از شستشو بسیار مهم است، زیرا خاک موجود در الیاف فرش می‌تواند هنگام شستشو به عمق فرش نفوذ کرده و آن را خراب کند.

2. انتخاب محل مناسب

• سطح صاف: فرش را در محلی پهن کنید که صاف باشد و آب به راحتی از آن عبور کند. حیاط یا پشت بام با شیب ملایم برای این کار مناسب است.
• محافظت از فرش: بهتر است یک زیرانداز یا سطحی نرم (مثل پارچه یا پلاستیک) زیر فرش قرار دهید تا از آسیب به پشت فرش جلوگیری شود.

3. انتخاب شوینده مناسب

• شامپو فرش یا شوینده ملایم: از یک شوینده ملایم مثل شامپو فرش یا حتی شامپوی موی بچه استفاده کنید. شوینده‌های قوی ممکن است رنگ‌ها و الیاف طبیعی فرش را آسیب بزنند.
• تهیه محلول شوینده: مقداری از شوینده را در آب ولرم (نه خیلی داغ و نه خیلی سرد) حل کنید. آب گرم می‌تواند به الیاف طبیعی و رنگ‌های فرش آسیب برساند.

4. شستشوی فرش

• آب‌گیری اولیه: ابتدا فرش را با آب ولرم به آرامی خیس کنید. از فشار زیاد آب (مثل استفاده از شلنگ با فشار بالا) خودداری کنید.
• مالش آرام: با استفاده از یک اسفنج نرم یا برس نرم، محلول شوینده را به آرامی به سطح فرش بمالید. بهتر است مالش‌ها به سمت خواب فرش باشد تا به بافت آسیب وارد نشود. از مالش شدید خودداری کنید، زیرا ممکن است الیاف فرش شکسته شود یا رنگ‌ها ترکیب شوند.

استفاده از نرم‌کننده‌های مخصوص فرش

• اگر می‌خواهید فرش دستباف شما نرم‌تر شود، می‌توانید از نرم‌کننده‌های مخصوص فرش استفاده کنید. اما دقت کنید که نرم‌کننده‌ها باعث آسیب به رنگ یا بافت فرش نشوند.

5. آبکشی فرش

• آبکشی کامل: پس از شستشو، فرش را به خوبی آبکشی کنید تا هیچ اثری از شوینده باقی نماند. شوینده‌ای که در الیاف باقی بماند می‌تواند به مرور زمان به فرش آسیب بزند و موجب کاهش دوام و کیفیت آن شود.
• چندین بار آبکشی: ممکن است نیاز باشد چندین بار فرش را آبکشی کنید تا تمام کف و شوینده‌ها از بین برود.

6. آب‌گیری و حذف رطوبت اضافی

• آبگیری دستی: پس از آبکشی، با استفاده از یک تی یا یک دستمال ضخیم، به آرامی آب اضافی فرش را بگیرید. از تا کردن یا پیچیدن فرش به شدت خودداری کنید، زیرا ممکن است به بافت آن آسیب وارد شود.
• مراقبت از رطوبت زیاد: فرش نباید برای مدت طولانی مرطوب بماند، زیرا ممکن است باعث ایجاد کپک و بوی نامطبوع شود.

7. خشک کردن فرش

• خشک‌کردن در سایه: فرش را در محلی پهن کنید که در معرض نور مستقیم خورشید نباشد. نور مستقیم خورشید ممکن است باعث تغییر رنگ و کم شدن درخشش فرش شود.
• پهن کردن روی سطح صاف: فرش را روی سطحی صاف پهن کنید تا به مرور زمان به طور طبیعی خشک شود. اگر فرش در معرض باد قرار بگیرد، سریع‌تر خشک خواهد شد.
• عدم آویزان کردن: از آویزان کردن فرش برای خشک شدن پرهیز کنید، زیرا ممکن است باعث کشیده شدن و تغییر شکل آن شود.
• عدم استفاده از دستگاه‌های گرمایشی: هرگز از بخاری یا وسایل گرمایشی برای خشک کردن سریع فرش استفاده نکنید.

8. بازبینی نهایی و برس کشیدن

• بازبینی آثار لکه ها: پس از خشک شدن کامل فرش، آن را بررسی کنید. اگر جایی لکه یا اثر شوینده باقی مانده باشد، می‌توانید با آب ملایم آن را تمیز کنید.
• برس زدن آرام: با یک برس نرم سطح فرش را به آرامی برس بزنید تا پرزها و خواب طبیعی فرش به حالت اولیه بازگردد.

9. پهن کردن فرش در محل

• پس از اطمینان از خشک شدن کامل فرش، می‌توانید آن را به محل اصلی‌اش بازگردانید و پهن کنید.

معایب شستشوی فرش دستباف در محل

شستشوی فرش دستباف در محل (منظور خانه یا حیاط بدون استفاده از تجهیزات حرفه‌ای) ممکن است با معایبی همراه باشد که به کیفیت و طول عمر فرش آسیب بزند.

•   آسیب به الیاف و بافت فرش: در شستشوی دستی، عدم استفاده از تجهیزات مناسب یا مالش شدید ممکن است باعث شکستن یا فرسایش الیاف طبیعی فرش شود. این کار می‌تواند منجر به سست شدن بافت و کاهش دوام فرش شود.
•   تغییر رنگ و رنگ‌دادگی: یکی از خطرات شستشوی خانگی، استفاده از آب با دمای نامناسب یا شوینده‌های قوی است که ممکن است باعث رنگ‌دادگی فرش شود. در فرش‌های دستباف که رنگ‌ها طبیعی و گیاهی هستند، این مشکل بیشتر دیده می‌شود.
•   خشک‌نشدن کامل: در خانه، به دلیل نبود تجهیزات خشک‌کن حرفه‌ای، ممکن است فرش به طور کامل خشک نشود. رطوبت باقیمانده می‌تواند باعث ایجاد کپک، بوی نامطبوع و پوسیدگی الیاف فرش شود.
• نیاز به تجربه و دقت: شستشوی فرش‌های دستباف به تجربه و دقت بالایی نیاز دارد. اگر به‌درستی انجام نشود، ممکن است باعث آسیب دائمی به فرش شود. برخی لکه‌ها و آلودگی‌ها به‌شکل حرفه‌ای قابل پاکسازی هستند و در خانه ممکن است به‌خوبی تمیز نشوند.
• عدم دسترسی به تجهیزات حرفه‌ای: در قالیشویی‌های حرفه‌ای، از تجهیزات مخصوص مانند دستگاه‌های مکنده آب و مواد شوینده تخصصی استفاده می‌شود که معمولاً در منزل قابل‌دسترسی نیستند. این تجهیزات می‌توانند باعث شستشوی عمیق‌تر و تمیزتر فرش شوند.
•   جمع‌شدگی یا تغییر شکل فرش: اگر فرش به‌درستی آب‌گیری و پهن نشود، ممکن است بعد از شستشو جمع شود یا تغییر شکل دهد. آویزان کردن فرش برای خشک کردن نیز می‌تواند به شکل و اندازه اصلی آن آسیب بزند.
•   ماندن مواد شوینده در فرش: در شستشوی دستی، آبکشی ممکن است به اندازه کافی انجام نشود و مقداری از مواد شوینده در الیاف فرش باقی بماند. این مواد می‌توانند به مرور زمان به بافت فرش آسیب زده و باعث کاهش عمر مفید آن شوند.
•   آسیب به ریشه‌ها و حاشیه‌ها: ریشه‌های فرش دستباف بسیار حساس هستند و در صورت عدم دقت در شستشو ممکن است گره‌ها باز شوند یا آسیب ببینند. همچنین، شستشوی نامناسب می‌تواند باعث خرابی یا فرسایش حاشیه‌های فرش شود.
•   نبود تجهیزات مناسب برای آب‌گیری: در شستشوی خانگی معمولاً امکان استفاده از دستگاه‌های حرفه‌ای برای آب‌گیری وجود ندارد و این ممکن است منجر به باقی ماندن رطوبت بیش از حد در فرش شود.
•   آسیب ناشی از نور خورشید: خشک‌کردن فرش در معرض نور مستقیم خورشید می‌تواند باعث از بین رفتن رنگ‌ها و کم شدن درخشش طبیعی فرش شود.
•   زمان و انرژی زیاد: شستشوی دستی فرش در خانه نیاز به زمان و انرژی زیادی دارد و به‌ویژه در فرش‌های بزرگ این فرآیند می‌تواند خسته‌کننده باشد و احتمال بروز اشتباه را افزایش دهد.

با توجه به این معایب، بهتر است شستشوی فرش‌های دستباف به متخصصین و مراکز معتبر سپرده شود که با استفاده از تجهیزات و مواد مناسب می‌توانند بدون آسیب، فرش را به‌درستی تمیز کنند

در صورتی که نگران شستشوی فرش دستباف خود هستید یا لکه‌ای سرسخت روی آن ایجاد شده است، بهتر است از خدمات حرفه‌ای قالیشویی کمک بگیرید. شرکت‌هایی مانند قالیشویی سادی با تجربه و تخصص خود می‌توانند به شما کمک کنند تا فرش دستباف شما به بهترین شکل ممکن شسته شود.

خدمات ویژه و حرفه‌ای قالیشویی در قالیشویی‌ سادی، شامل مجموعه‌ای از فرآیندها و تکنیک‌های پیشرفته است که به منظور تمیزکردن و احیای فرش‌های دستباف و ماشینی به کار می‌روند. این خدمات شامل شستشوی عمقی با استفاده از دستگاه‌های اتوماتیک و مواد شوینده مخصوص است که برای حفظ رنگ‌ها و الیاف طبیعی فرش طراحی شده‌اند. همچنین، قالیشویی‌ حرفه‌ای سادی خدماتی مانند لکه‌برداری تخصصی، ترمیم ریشه‌ها و شیرازه‌ها، رنگ‌برداری و رفوگری را نیز ارائه می‌دهند. خشک کردن فرش‌ها در این مرکز با دستگاه‌های مدرن و در محیط کنترل‌شده انجام می‌شود تا از جمع‌شدگی و تغییر شکل فرش جلوگیری شود.

قالیشویی‌ حرفه‌ای سادی در تهران همچنین حمل‌ونقل رایگان و مشاوره‌های تخصصی در زمینه مراقبت از فرش را به مشتریان خود ارائه می‌دهد.

جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره خدمات و مشاوره‌های تخصصی، به وب‌سایت قالیشویی سادی مراجعه کنید و از تجربه‌ای مطمئن و باکیفیت بهره‌مند شوید.